مطالعه کاربرد زنبورهای تریکوگراما در کنترل بیولوژیک شب پره پشت الماسی

شب پره پشت الماسی، بید کلم، p. xylostella (l.) یکی از مهم ترین و مخرب ترین آفات کلم در دنیا است و در سال های اخیر خسارت بسیار زیادی به مزارع کلم استان تهران وارد کرده است. هدف از انجام این آزمایش ها بررسی کارائی سه گونه زنبور trichogramma brassicae، t. pintoi و t. embryophagum روی این آفت در شرایط آزمایشگاهی بود. آزمایش ها در دمای 25 درجه سلسیوس و رطوبت 5±65 درصد و دوره نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی صورت گرفت. هر سه گونه زنبور روی تخم های p. xylostella پرورش یافتند. جهت انجام آزمایشات دموگرافی تعداد 20 عدد زنبور ماده تریکوگراما از هر گونه، با عمر حداکثر 24 ساعت از کلنی مربوطه تفکیک و در اتاقک های رشد نگهداری شدند. آزمایش ها تا مرگ آخرین زنبور ماده ادامه یافت. در بررسی بیولوژی آزمایشگاهی، طول دوه تخمریزی، دوره بعد از تخمریزی، طول دوران بلوغ و طول عمر کل در زنبور t. embryophagum به ترتیب 27/0±7/8، 17/0±05/1، 21/0±75/9 و 21/0±75/19 روز و در زنبور t. brassicae به ترتیب 27/0±00/9، 16/0±75/1، 21/0±75/10 و 21/0±75/21 روز و در زنبور t. pintoi به همین ترتیب 17/0±00/8، 10/0±30/1، 20/0±30/9 و 20/0±30/19روز تعیین شد. با وجود اینکه درصد تفریخ در گونه t. brassicae بیشتر از دو گونه دیگر بود اما از آنجائیکه زنبورهای t. pintoi و t. embryophagum به صورت معنی داری ماده زائی بیشتری داشتند، لذا در نهایت تعداد افراد ماده تولید شده توسط دو گونه مذکور بیشتر از گونه t. brassicae بود. در بررسی مرگ و میر ویژه سنی زنبورهای آزمایشگاهی پرورش یافته روی شب پره پشت الماسی نوسانات مرگ ومیر با افزایش سن با آهنگ ملایمی افزایش پیدا کرد. پارامترهای مروط به جدول تولیدمثل شامل نرخ ناخالص باروری و زادآوری، نرخ خالص باروری و زادآوری و نرخ ناخالص تفریخ در زنبور t. embryophagum به ترتیب 28/0±27/87، 27/0±40/77، 71/0±16/85، 64/0±69/76 و 0004/0±8/0 روز و در زنبور t. brassicae به ترتیب 23/0±20/79، 21/0±45/71، 23/0±97/78، 21/0±45/71 و 0004/0±90/0 روز و در زنبورهای t. pintoi به همین ترتیب 28/0±96/93، 25/1±30/82، 50/0±20/93، 27/1±75/81 و 013/0±87/0 روز تعیین گردید. مدل جمعیت پایدار برای هر سه گروه تشکیل گردید و پارامترهای مربوطه مورد مقایسه قرار گرفتند. نرخ ذاتی افزایش جمعیت (r)، متوسط مدت زمان یک نسل (t) ومدت زمان دو برابر شدن جمعیت (dt) در زنبور t. embryophagum به ترتیب 006/0±331/0، 05/0±83/12 و 03/0±09/2 روز و در زنبور t. brassicae به ترتیب 005/0±296/0، 04/0±76/12 و 03/0±34/2 روز و در زنبور t. pintoi به همین ترتیب 005/0±343/0، 02/0±56/11 و 03/0±02/2 روز محاسبه گردید. در آزمایش مربوط به اثر متقابل دما و گونه زنبور تریکوگراما روی میزان تخمریزی، درصد خروج حشرات کامل و نسبت جنسی (نسبت ماده به کل) نشان داده شد: فاکتور دما فقط روی نسبت جنسی تاثیر معنی دار دارد و فاکتور گونه تریکوگراما، علاوه بر نسبت جنسی روی میزان پارازیتیسم نیز تاثیر معنی داری دارد. بیشترین میزان پارازیتیسم مربوط به گونه t. pintoi در دمای 25 درجه سلسیوس و بیشترین درصد خروج حشرات کامل و نسبت جنسی متعلق به t. embryophagum در دمای 25 درجه سلسیوس گزارش شد و در آزمایش های نیمه صحرایی بیشترین درصد پارازیتیسم متعلق به گونه t. embryophagum بود.